ABD Başkanı Donald Trump, İran'la 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan çekildiklerini açıkladı.

Başkan İran hükümetine karşı yaptırımları yeniden uygulamak istiyor. Trump, ABD'nin 'Amerika için Ölüm' anlamına gelen nükleer silahlara erişim hakkı veren bir rejime izin vermeyeceğini söyledi.

Trump, Tahran'a karşı "en yüksek derecede ekonomik yaptırım" uygulanması gerektiğini ve "İran'a nükleer silah elde etme konusunda destek veren her ülkenin sert bir biçimde cezalandırılması" gerektiğini belirtti.

Ruhani: Anlaşmadan çekilmiyoruz
Trump'ın açıklamalarına İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'den hızlı bir yanıt geldi. İran devlet televizyonunda açıklamalarda bulunan Ruhani, "Artık altı devletle bir anlaşma yerine beş devletle bir anlaşmaya sahibiz" dedi.

Trump'ı İran'a karşı "psikolojik bir savaş" düzenlemekle suçlayan Ruhani, "Trump'ın bu savaşı kazanmasına izin vermeyeceklerini" söyledi. İran lideri, "İranlı diplomatların gelecek haftalarda diğer beş müzakere ortağıyla sürecin geleceğini görüşeceklerini" açıkladı.

İsrail'den destek, Avrupa'dan eleştiri
Açıklamanın hemen ardından İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Trump'ın kararıyla ilgili bir açıklama yaptı. Anlaşmayı bir "felaket tarifi" olarak betimleyen Netanyahu, "tamamıyla desteklediğini" belirttiği kararı "cesurca ve doğru" olarak övdü.

ABD'nin yeni Berlin Büyükelçisi Richard Grenell, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, "İran'da faaliyet gösteren Alman şirketleri operasyonlarını derhal azaltmalı" dedi.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Roma'da yaptığı açıklamada, anlaşmanın "çalıştığını ve işe yaradığını" ve Tahran'ın nükleer silah geliştirmemesini garanti ettiğini söyledi. Mogherini, AB'nin İran anlaşmasını "koruma konusunda kararlı" olduğunu kaydetti.

Avrupa'dan İran'a anlaşmayı sürdür mesajı
ABD'yi ikna çabaları sonuçsuz kalan İngiltere Başbakanı Theresa May, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emanuel Macron ortak bir açıklama yaparak anlaşmaya bağlılıklarını bildirdi.

Açıklamada "ABD'nin kararına karşı İran'a itidal çağrısında bulunuyoruz; İran anlaşmanın getirdiği sorumluklarını karşılamayı ve tam iş birliğini sürdürmeli" dendi.

Macron, Trump'ın kararın açıklamasının ardından attığı tweette karardan üzüntü duyduklarını açıklamıştı.
Macron Twitter mesajında, "Fransa Almanya ve İngiltere ABD'nin anlaşmadan çekilmesini üzüntüyle karşılıyor. Nükleer silahsızlanma rejimi tehlike altında" diye yazdı.

Macron Fransa ve Avrupalı müttefiklerinin görevinin İran nükleer anlaşmasını kurtarmak olduğunu da belirtti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise Almanya, Fransa ve İngiltere'nin karardan duydukları memnuniyetsizliği dile getirdi. Macron, bu konuda "Kollektif olarak daha geniş kapsamlı bir biçimde çalışacaklarını" söyledi.
İngiltere Başbakanı Theresa May de, İran nükleer anlaşmasına "bağlı olduklarını" dile getirdi.
İran'la nükleer anlaşma Obama'nın mirası
Anlaşma, 20 ay süren müzakerelerin ardından İran ile BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ABD, İngiltere, Çin, Rusya, Fransa'ya ek olarak Almanya ve AB'nin katılımıyla imzalanmıştı. Anlaşma, Tahran'ın nükleer programını sona erdirmesine karşılık, uygulanan uluslararası yaptırımların kaldırılmasını öngörüyordu.

_________

Alınan karar çok rizikolu ve sorumsuzca alınmış bir karar. Bunun bir çok sebebi var:

1: ABD bu adımıyla uluslararası anlaşmalarda kendisini güvenilmez hale getirdi. Dünyaya verilen mesaj açıktır: Amerika ile yapılan anlaşmaların beklendiği gibi pek de değeri yoktur. Özellikle Kuzey Kore şimdi Trump ile anlaşma yapıp yapmamayı iki defa düşünecek. Aynı zamanda ABD diğer devletlere kötü bir örnek oldu. Her diktatör anlaşmaları askıya alma veya ihlal etme durumunda Donald Trump'ı işaret edecek.
2: Tüm BM uzmanları, hatta Trump'ın üst düzey yetkilileri, İran'ın nükleer anlaşmaya sadık kaldığını söylüyor. Benzer bir taktiği Rusya ve Çin' de takip edecek. Onlar için, sözleşmenin ihlali ABD'nin uluslararası düzenin “kötü adamı” olarak teşhiri için bir fırsattır. Halkla ilişkiler darbesi dediğin şey bu.
Yeni yaptırımlar ekonomik durumu daha da kötüleştirecek. Yeni huzursuzluk ve iç çatışmalar için enerji sağlayacak.

Her şeyden önce, Trump ABD, İsrail ve tüm bölgeyi büyük bir savaşın eşiğine getirecek bir adımın altına imza attı.

İran'ın korkutulacağı konusunda hiç bir garanti yok. Tahran, ABD’nin baskısına 40 yıldır direndi, neden Mollalar şimdi diz çöksün? Ve İran’ın direnmesi durumunda Trump ne yapacak? Çin ve Rusya’nın ABD’ye karşı mücadelesinde İran’ı desteklemesini nasıl engelleyecek? Trump daha sonra Irak’ta George W. Bush’un yaptığı gibi İran’ı işgal mi edecek? Bunu yapabilir. Ancak sonucun ne olduğunu herkes biliyor. (kaynak spiegel.de)