Büyükşehirlerde yüksek kiralar
Bunun nedeni, özellikle büyükşehirlerde kiracılar için giderek daha fazla yük haline gelen gergin konut piyasası. 2012 yılında Münih’te metrekare başına ortalama soğuk kira 11,40 euro iken, 2024 yılında bu fiyat 19,79 euroya yükseldi. Bu %73’lük bir artışa denk geliyor.
Benzer gelişmeler Almanya’nın diğer büyük şehirlerinde de görülüyor. Empirica araştırma ve danışmanlık enstitüsü ile Value AG verilerine göre, 2012’den bu yana Frankfurt am Main’de kiralar %52, Düsseldorf’ta %55, Stuttgart’ta ise neredeyse %70 arttı. En yüksek artış ise Berlin’de: 2012’den bu yana Berlin’de soğuk kira metrekare fiyatı yaklaşık %130 arttı. Yüksek kiralar Enflasyon değerlerinin oluşturulmasında rol oynamayan yüksek kiralar yoksulluğu artırıyor.
İnsanlar büyük şehirlere taşınıyor
Almanya’daki kira piyasasındaki bu dramatik gelişmenin birçok sebebi var. Öncelikle tek kişilik hanelerin sayısı önemli ölçüde arttı. 1950’de Almanya’daki tüm hanelerin sadece %19’u tek kişilikken, 2022’de bu oran %41’e ulaştı (Almanya Federal İstatistik Ofisi verilerine göre).
Ayrıca birçok insan ulaşım sorunları nedeniyle şehirlerde yaşamayı tercih ediyor. 2022 yılında Almanya’da 60 milyon kişi büyükşehirlerde ve çevresinde yaşıyordu – bu, ülke nüfusunun %70’inden fazlası demek. Aynı zamanda konut sıkıntısı da yaşanıyor. Pestel Enstitüsü’nün hesaplamalarına göre Almanya’da 540.000 konut eksik. Ve bu sayı artıyor. Çünkü geçtiğimiz yıl da yeterince konut inşa edilmedi. Tüm bunlar kira fiyatlarının artmasına neden oluyor.
Gergin konut piyasalarında geçerli olan ve yeni kiralamalarda kiranın yerel ortalama değerin %10’unu geçemeyeceğini belirleyen kira sınırlaması da yardımcı olmuyor. Çünkü bu sınırlama, örneğin dairenin modernize edilmesiyle kolayca aşılabiliyor. Bu durumda kira serbestçe belirlenebiliyor.
Sorun yıllardır biliniyor. Konut fiyatlarını düşürmek amacıyla SPD, FDP ve Yeşiller hükümeti 100.000’i sosyal konut olmak üzere yılda 400.000 konut inşa etmeyi vaat etmişti. Ancak 2024’te bu vaat sözden ibaret kaldı.
Kiracılar Birliği yöneticisi Lukas Siebenkotten, kimsenin net hane gelirinin üçte birinden fazlasını kiraya harcamaması gerektiğini söylüyor. Ancak milyonlarca insan gelirlerinin %40’ından fazlasını, hatta yüz binlercesi %50’sinden fazlasını kiraya ayırıyor.
Kiracılar için durum daha da kötüleşebilir
En büyük eksikliklerden biri sosyal konutlar. Pestel Enstitüsü'nden ekonomist Matthias Günther, 1987'de Batı Almanya'da dört milyon sosyal konut bulunduğunu, ancak bugün bu sayının yalnızca 1,1 milyona düştüğünü belirtiyor. Bu da kiraların düşmesinde etkili olamıyor.
