Kişisel olarak bulmaca çözmeyi seven Binghamton Üniversitesi'nde siyaset profesörü olan Prof. David Clark, sekiz yıldır kitlesel protestoların gizemini çözmeye çalışıyor.
Protestocular ne istiyor? Onları sokağa çıkaran ne? Protestoları ne tetikliyor? Ve hükümetler buna nasıl tepki veriyor? Hükümetler ne zaman taviz veriyor? Ve ne zaman gösterilere şiddet ile karşılık veriyorlar veya göstericileri tutuklatıyorlar?
Milyonlarca insanın katıldığı eylemler
Bu soruları yanıtlamak için 1990'dan beri 50'den fazla insanın katıldığı 162 ülkede yaklaşık 16.500 protesto kayıt altına alındı.
Bunlar arasında Peru'nun başkenti Lima'da çıplak bisikletçilerin tuhaf eylemleri de vardı. Aynı zamanda Hong Kong'daki gibi milyonların protestoları. Peki bu çok farklı kitle protestolarının ortak noktası nedir?
"Daha yüksek organizasyon düzeyi"
Clark, "Protestolar son on yılda daha organize hale geldi" diyor. Ona göre, bunun sosyal medya ile ilgisi var ve aynı zamanda merkezi olmayan protestoların düzenlenmesini sağlıyor.
Araştırmanın bir diğer bulgusu: Örgütsel bir yapıya sahip protestolar - gayri resmi bile olsa - daha başarılı ve daha az şiddet barındırma eğiliminde.
Görüntüler hızla yayılabiliyor
Clark, "Organizatörlerin belirli hedefleri var. Her zaman değil, ancak çoğu zaman şiddet bu hedeflere ulaşılmasını engelliyor" diyor. Göstericiler barışçıl olduklarında, güvenlik güçlerinin şiddeti meşrulaştırması daha da zorlaşıyor. Göstericiler taş attığında, tazyikli su kullanmak ve hatta kalabalığa ateş etmek daha kolaylaşıyor.
Ancak internet çağında bu, hükümetler için de bir bumerang haline gelebiliyor. Çünkü protestoları düzenleyenler, şiddet içeren saldırıların görüntülerini dünya çapında hızla yayabiliyor.
Protestoları durdurmanın yolları
Öte yandan, modern teknolojinin aynı zamanda otoriter rejimlere karşı yapılan gösterileri durdurmak için birçok fırsat sunduğunu da söyleyen Clark: "Bunu çokça görüyoruz. Örneğin İran'da. Orada, protesto liderlerini bulmak için modern teknoloji kullanılıyor ya da organizasyonu önlemek için internet kapatılıyor."
Başka bir örnek olarak da Libya'yı gösteriyor. "Kaddafi rejiminin son döneminde Libya'daki her cep telefonuna mesajlar gönderildi: İşinize dönün, sokağa çıkma riskini almayın."
Hükümetlerin istifa etmesi için daha sık çağrı yapılıyor
Clarke, son yedi yılda hükümetlerin görevden alınmasını isteyen protestolarda da bir artış eğilimi olduğunu söylüyor.
Clark’a göre, "Bunun - en azından kısmen - giderek artan popülist hareket gerçeğiyle ilgisi var." "Siyasi liderleri sık sık yozlaşmış ya da görevi kötüye kullanan rüşvetçiler olarak tanımlayıp görevden alınmalarını talep ediyorlar."
Proje, ABD dışındaki gösterilerle sınırlı
Clark'ın başında bulunduğu projenin finansmanının sadece CİA tarafından karşılanması bazı basın organlarında eleştirilerin hedefi oldu. Sonuçta Clark ABD haricindeki ülkelerde meydana gelen protesto eylemlerini inceliyor, ABD'ndekileri değil.
